ଶ୍ରୀଲଙ୍କାକୁ କାଙ୍ଗାଳ କରିବା ପରେ ଏବେ ବାଲାଂଦେଶ ଉପରେ ଚୀନର ନଜର, ଭାରତ ପାଇଁ ସତର୍କ ଘଣ୍ଟି

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ନେପାଳ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ପରେ ଚୀନ୍ ବର୍ତ୍ତମାନ ଅନ୍ୟ ପଡୋଶୀ ଦେଶ ବାଂଲାଦେଶ ଉପରେ ନଜର ରଖିଛି। ଯଦିଓ ଭାରତ-ବାଂଲାଦେଶର ସମ୍ପର୍କ ଅତ୍ୟନ୍ତ ମଜବୁତ, କିନ୍ତୁ ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ବାଂଲାଦେଶ ସହିତ ଚୀନ୍ କିପରି ସହଯୋଗ ବୃଦ୍ଧି କରୁଛି, ତାହାକୁ ନେଇ ଚୀନ୍‌ର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିଛି। ଚୀନ୍ ବାଂଲାଦେଶରେ ବ୍ୟାପକ ଅର୍ଥ ବିନିଯୋଗ କରୁଛି ଏବଂ ସେହି ସମୟରେ ବାଂଲାଦେଶ ଚୀନ୍ ଠାରୁ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର, ଟ୍ୟାଙ୍କ, କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପ୍ରଣାଳୀ ଏବଂ ଯୁଦ୍ଧ ଜାହାଜ କିଣିବାରେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟସ୍ତ ରହିଛି।

ଜାତୀୟ ଗଣମାଧ୍ୟରେ ପ୍ରକାଶିତ ଖବର ଅନୁସାରେ  ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଚୀନ୍ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଡିଜେଲ ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ୍ ବୁଡ଼ାଜାହାଜ, ପେଟ୍ରୋଲ୍ କ୍ରାଫ୍ଟ, କେ -8 ଡବ୍ଲୁ ବିମାନ, ଏଫଏମ -90 କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପ୍ରଣାଳୀ, ଯୁଦ୍ଧ ଟ୍ୟାଙ୍କ ଏବଂ ଯୁଦ୍ଧ ଜାହାଜକୁ ବାଂଲାଦେଶକୁ ବିକ୍ରି କରିଛି।ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ର ସହିତ ଚୀନ୍ ବାଂଲାଦେଶର ଭିତ୍ତିଭୂମି କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ବହୁ ବିନିଯୋଗ କରିଛି। ବର୍ତ୍ତମାନ ପରିସ୍ଥିତି ଏପରି ହୋଇଛି ଯେ ଚୀନ୍ ବାଂଲାଦେଶର ସବୁଠୁ ବଡ ଅସ୍ତ୍ର ଯୋଗାଣକାରୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ହୋଇପାରିଛି। ଚଳିତ ବର୍ଷ ବାଂଲାଦେଶ ଚୀନ୍ ଠାରୁ ୩୬ ଟି ମଲ୍ଟି ରୋଲ୍ ଏଆରକ୍ରାଫ୍ଟ କ୍ରୟ କରୁଛି। ସେହିପରି ଚୀନ୍ ବାଂଲାଦେଶକୁ ଯୋଗାଇବାକୁ ଯାଉଥିବା F-7 BGI ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ ହେଉଛି F7 ସିରିଜର ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ।

ସେହିଭଳି ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଚୀନ୍ ନିକଟରୁ ବାଂଲାଦେଶ  ୨ ଟି ମିଙ୍ଗ୍ କ୍ଲାସ୍ ୦୩୫ ବି ଡିଜେଲ୍ ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ୍ ସବମେରାଇନ୍, (Ming Class Type 035 B Diesel Electric Submarines)  ପାଟ୍ରୋଲ୍ କ୍ରାଫ୍ଟ (Durjoy Class Patrol Craft K-8W Aircraft), ମିସାଇଲ୍ ସିଷ୍ଟମ୍(FM-90 Missile System), ବ୍ୟାଟ୍ ଟ୍ୟାଙ୍କ (MBT-200 Battle Tanks) ଟାଇପ୍ -୫୯ ବ୍ୟାଟ୍ ଟ୍ୟାଙ୍କ (Type -59G Battle Tanks) ଟାଇପ୍ ୬୯ ବ୍ୟାଟ୍ ଟ୍ୟାଙ୍କ(Type 69 Battle Tanks) ଜିଆନୱାଇ ୧୧ ଶ୍ରେଣୀ ଫ୍ରିଗେଟ୍ (Jianwei-11 class frigates) କିଣିଛି।

ଯଦିଓ ଚୀନ୍ ବାଂଲାଦେଶକୁ ସବୁଠୁ ବଡ ଅସ୍ତ୍ର ଯୋଗାଣକାରୀ ହୋଇପାରିଛି, କିନ୍ତୁ ଅନେକ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଉଥିବା ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ତ୍ରୁଟିପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶ ଯୋଗୁଁ ବାଂଲାଦେଶର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବାହିନୀରେ ଚିନ୍ତାବଢୁଛି। କିଛିଦିନ ତଳେ ଖରାପ ଗୁଣାତ୍ମକ ଚାଇନାର ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଯୋଗାଣ ପାକିସ୍ତାନ ପାଇଁ ବଡ ଅସୁବିଧାର କାରଣ ପାଲଟିଥିଲା।

ଭିତ୍ତିଭୂମି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବାଂଲାଦେଶରେ ଚୀନ୍ ବିପୁଳ ପରିମାଣର ବିନିଯୋଗ କରୁଛି

ଯଦି ଦେଖାଯାଏ, କେବଳ ସାମରିକ କ୍ଷେତ୍ର ନୁହେଁ, ଚୀନ୍ କମ୍ପାନୀଗୁଡିକ ବାଂଲାଦେଶର ଭିତ୍ତିଭୂମି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିନିଯୋଗ କରୁଛନ୍ତି। ରେଳ, ସଡକ, ରାଜପଥ, ଶକ୍ତି, ପରିବହନ ଏବଂ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଚୀନ୍ ବାଂଲାଦେଶରେ ବହୁ ବିନିଯୋଗ କରୁଛି। ଚୀନ୍‌ର ଏକ୍ସିମ୍ ବ୍ୟାଙ୍କ (Exim Bank) ବାଂଲାଦେଶକୁ ୭.୬୪ ବିଲିୟନ ଡ଼ଲାର ଋଣ ଦେଇଛି। ଏହା ସହିତ ଚୀନ୍ ବାଂଲାଦେଶର ୨୭ ଟି ପ୍ରକଳ୍ପ ପାଇଁ ୨୦ ବିଲିୟନ ଡଲାର ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରିଛି।

ବାଂଲାଦେଶରେ ନିର୍ମିତ ୮ ‘ଚାଇନା-ବାଂଲାଦେଶ ଫ୍ରେଣ୍ଡସିପ୍ ବ୍ରିଜ୍’ ପାଇଁ ଚୀନ୍ ଋଣ ଯୋଗାଉଛି । ସେହିଭଳି ‘ଢାକା-ଆଶୁଲିଆ ଉଚ୍ଚତର ଏକ୍ସପ୍ରେସୱେ ପ୍ରକଳ୍ପ ନିର୍ମାଣ’ (Construction of Dhaka-Ashulia Elevated Expressway Project) ପାଇଁ ଚୀନ୍ ବାଂଲାଦେଶକୁ ୧୩୯୩.୯୩ ମିଲିୟନ ଡ଼ଲାର୍ ଋଣ ଦେଇଛି।

ଚୀନ୍ ବାଂଲାଦେଶ ସରକାରଙ୍କ ସହ ସମ୍ପର୍କକୁ ମଜବୁତ କରୁଛି

ବାଂଲାଦେଶ ସହ ସମ୍ପର୍କକୁ ମଜବୁତ କରିବାରେ ଚୀନ୍ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ତାର ପ୍ରୟାସ ଚଳାଇଛି। ୧୯୮୦ ମସିହାରେ ବାଂଲାଦେଶ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜିଆଉର ରହମାନ Ziaur Rahman ଚୀନ୍ ଗସ୍ତ ପରେ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଦୃଢ ସମ୍ପର୍କର ନୂତନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ। କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ଉଭୟ ଦେଶ ସେମାନଙ୍କର କୂଟନୈତିକ ସମ୍ପର୍କର ୨୫ ବର୍ଷ ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ୨୦୦୦ ମସିହାରେ ଡାକ ଷ୍ଟାମ୍ପ ଜାରି କରିଥିଲେ।

ବାଂଲାଦେଶ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶେଖ ହସିନା ମଧ୍ୟ ଚୀନ୍ ସହ ସମ୍ପର୍କକୁ ମଜବୁତ କରିବା ସହ ବାଣିଜ୍ୟକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ଅନେକ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ଚୁକ୍ତିନାମା ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଛନ୍ତି। ୨୦୧୬ ମସିହାରେ ପୁଣି ଥରେ, ଉଭୟ ଦେଶ ସେମାନଙ୍କର ସମ୍ପର୍କକୁ ପୁନର୍ବାର ପରିଭାଷିତ କଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ଷ୍ଟ୍ରାଟେଜିକ୍ କୋଅପରେଟିଭ୍ ପାର୍ଟନରସିପରେ ପରିଣତ କଲେ । ୨୦୧୯ ମସିହାରେ ଶେଖ ହସିନା ଚୀନ୍ ଗସ୍ତ କରିଥିଲେ ଯେଉଁଠାରେ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ୭ ଟି ଭିନ୍ନ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ଚୁକ୍ତିନାମା ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା।

ଚୀନ୍-ବାଂଲାଦେଶ ବାଣିଜ୍ୟରେ ଅଭିବୃଦ୍ଧି 

୨୦୨୨ ବର୍ଷର ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଚୀନ୍ ଏବଂ ବାଂଲାଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ବାଣିଜ୍ୟରେ ଏକ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଛି। ଯଦି ଆପଣ ୨୦-୨୧ ବର୍ଷର ଆକଳନକୁ ଦେଖନ୍ତି, ଯେଉଁଠାରେ ବାଂଲାଦେଶ ଚାଇନାରୁ ୧୩୨୬୩.୦୨ ନିୟୁତ ଡଲାର ମୂଲ୍ୟର ସାମଗ୍ରୀ ଆମଦାନୀ କରିଛି । ଏଥି ସହିତ ବାଂଲାଦେଶରୁ ଚାଇନାକୁ କେବଳ ୭୦୧.୪୨ ମିଲିୟନ ଡଲାର ରପ୍ତାନି କରାଯାଇଛି। ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ୧୦ ବିଲିୟନ ଡଲାରର ବାଣିଜ୍ୟ ବ୍ୟବଧାନ ରହିଛି। କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ଆମେରିକା ପରେ ଚୀନ୍ ବାଂଲାଦେଶରେ ବିଦେଶୀ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ନିବେଶ (ଏଫଡିଆଇ)  Foreign Direct Investment (FDI) କ୍ଷେତ୍ରରେ ପୁଞ୍ଜି ବିନିଯୋଗ କରିବାରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଦେଶ ହୋଇପାରିଛି।

ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଚୀନ୍ ବାଂଲାଦେଶକୁ ଋଣ ପ୍ରଦାନ କରୁଛି ଏବଂ ବାଂଲାଦେଶରେ ଚୀନ୍ କମ୍ପାନୀଗୁଡିକ ଯେପରି ବିନିଯୋଗ କରୁଛନ୍ତି, ଆଶଙ୍କା ବଢୁଛି ଯେ ଆଗାମୀ ଦିନରେ ବାଂଲାଦେଶ ଚୀନ୍‌ର ଋଣ ଜାଲରେ ଫସି ଯାଇପାରେ। ଯଦି ଦେଖାଯାଏ, ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଆଫ୍ରିକା, ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଏବଂ ପାକିସ୍ଥାନ ଭଳି ଦେଶ ଚୀନ୍‌ର ଋଣ ଜାଲରେ ଫସି ରହିଛନ୍ତି। ସୁରକ୍ଷା ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଚୀନ୍ ବାଂଲାଦେଶ ସହ ଏପରି ସମ୍ପର୍କ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଭାରତର ସୁରକ୍ଷା ଚିନ୍ତା ବଢାଇବ।

ଗରିବ ଦେଶକୁ ଟାର୍ଗେଟ କରୁଛି ଚୀନ୍ 

ରିସର୍ଚ୍ଚ ଲ୍ୟାବ AID DATA ର ଏକ ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଚୀନ୍ ପୃଥିବୀର ୧୬୫ ଟି ଦେଶରେ ୧୩,୪୨୭ ପ୍ରକଳ୍ପରେ ୮୪୩ ବିଲିୟନ ଡ଼ଲାର ବିନିଯୋଗ କରିଛି । ଯେଉଁଥି ପାଇଁ ଚାଇନାର ୩୦୦ ରୁ ଅଧିକ ସରକାରୀ ଆର୍ଥିକ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ (ବ୍ୟାଙ୍କ ଏବଂ ଫାଇନାନ୍ସ କମ୍ପାନୀ) ଋଣ ଦେଇଛନ୍ତି। ଏଥିରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବା କଥା ହେଉଛି ଚୀନ୍ କେବଳ ଗରିବ ଦେଶମାନଙ୍କୁ ଏହି ଋଣ ଦେଇଛି। ଏହାରି ମଧ୍ୟରେ ଏପରି ୪୨ ଟି ଦେଶ ଅଛି ଯାହାଙ୍କର ଚାଇନାଠୁ ନେଇଥିବା ମୋଟ୍‌ ଋଣ ତାଙ୍କ ନିଜ ଜିଡିପିର ୧୦ ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକରେ ପହଞ୍ଚିଛି।