ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ : ରାମାୟଣ ଯୁଗର ଲଙ୍କା, ଅଖଣ୍ଡ ଭାରତର ସିଂହଳ ଏବଂ ଏବେକାର ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଏବେ ‘ଶ୍ରୀ’ହୀନ। ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ବିଦେଶୀ ଋଣ ସାଙ୍ଗକୁ ବୈଦେଶିକ ମୁଦ୍ରା ଭଣ୍ଡାର ଖାଲି ଏବଂ ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ରାଜନୀତି ଓ ସ୍ବେଚ୍ଛାଚାରିତା ଆଜି ଏହି ରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ଘୋର ଦୁର୍ଦ୍ଦିନ ମଧ୍ୟକୁ ଠେଲି ଦେଇଛି। ଡାଲି, ଚାଉଳ ଔଷଧ ଭଳି ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ସାମ୍ରଗୀ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ପେଟ୍ରୋଲ, ଡିଜେଲ, ଗ୍ୟାସ ସବୁକିଛି ଖାଲି। ବିଜୁଳି ଅଭାବରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଘଣ୍ଟା ଘଣ୍ଟାର ଅନ୍ଧାର ଜୀବନ ବିତାଇବାକୁ ପଡ଼ୁଥବା ବେଳେ ହସ୍ପିଟାଲରେ ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାର ମଧ୍ୟ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଛି। ଲୋକଙ୍କ ପାଖେ ନିଜ ଅର୍ଜିତ ଅର୍ଥ ଥାଇ ମଧ୍ୟ ତାହା ଏବେ କେବଳ କାଗଜ ଟୁକୁଡ଼ା ପରି ନିରର୍ଥକ ହୋିପଡ଼ିଛି। ଗୋଟିଏ ପଟେ ଦାନା ପାଇଁ ଲୋକଙ୍କ ଲମ୍ବାଧାଡି ତ ଆଉ ଗୋଟେ ପଟେ ଡିଜେଲ ଓ ପେଟ୍ରୋଲ ଅଭାବରେ ରାସ୍ତା କଡ଼ରେ ହଜାର ହଜାର ଗାଡିର ଧାଡି ଏହି ରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ବିପନ୍ନ ମୁହଁକୁ ଠେଲି ଦେଇଛି। ୧୯୪୮ ମସିହାରେ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନକଳରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇଥିବା ଏହି ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଏବେ ଚାରି ଆଡେ ହାହାକାର ପରିସ୍ଥିତି , ଯାହାକି ଗୃହ ଯୁଦ୍ଧ ସ୍ଥିତିକୁ ଠେଲି ଦେଇଛି। ତେବେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଶ୍ରୀହୀନ ହେବାର ପଛରେ କ’ଣ ରହିଛି କାରଣ, ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା….
ଇତିହାସ ସହ ସାମାଜିକ ଏବଂ ଧାର୍ମିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ରଖୁଥବା ଆମର ପଡ଼ୋଶୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ଏବେ ହାହାକାର ପରିସ୍ଥିତି। ଖାଦ୍ୟ ,ପାନୀୟ, ଔଷଧ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ପେଟ୍ରୋଲ , ଡିଜେଲ, ଗ୍ୟାସ ସବୁକିଛି ଖାଲି। ଡିଜେଲ ଅଭାବରୁ ଦେଶର ବିଦୁତଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ ବନ୍ଦ ହେବା ସହିତ ୧୩/୧୪ ଘଣ୍ଟାର ବିଜୁଳିକାଟ ଅସହ୍ୟ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ମଧ୍ୟରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଅତିଷ୍ଠ କରି ଦେଇଛି। ସେପଟେ ଡିଜେଲ ଅଭାବକୁ ନେଇ ସାଧାରଣ ପରିବହନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆଉ ହସ୍ପିଟାଲ ମଧ୍ୟ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଛି। ପେଟ୍ରୋଲ ଏବଂ ଡିଜେଲ ଭଣ୍ଡାର ପୁରା ଖାଲି ହୋଇସାରିଛି। ଡାଲି, ଚାଉଳ ଭଳି ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ସାମଗ୍ରୀ ମଧ୍ୟ ଖାଲି ହେବାକୁ ବସିଛି। ଚାଉଳ କିଲୋ ୩୦୦ ଟଙ୍କା, ୪୦୦ ଗ୍ରାମ ଗୁଣ୍ଡ କ୍ଷୀର ମୂଲ୍ୟ ୮୦୦ ଟଙ୍କାରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା ବେଳେ ଅନ୍ୟ ଜିନିଷ କଥା ନ କହିଲେ ଭଲ। ଲୋକଙ୍କ ପାଖେ ଟଙ୍କା ଥାଇ ମଧ୍ୟ ଜିନିଷ ନାହିଁ। କାରଣ ବିଦେଶରୁ ଜିନିଷ ଆମଦାନୀ କରିବା ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ପାଖେ ଏବେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅସମ୍ଭବ।
ଏହାପଛର ମୂଳ କାରଣ ହେଲା ଏବେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ବୈଦେଶିକ ମୁଦ୍ରା ଭଣ୍ଡାର ପୁରା ଖାଲି। ଗତ ଦୁଇ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ବୈଦେଶିକ ମୁଦ୍ରା ଭଣ୍ଡାରରେ ୭୦ ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ ଘଟିଥିବା ବେଳେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହା କେବଳ ୨.୩୧ ବିଲିୟନ ଡଲାର ବା ଭାରତୀୟ ମୁଦ୍ରାରେ ୧୭.୫ ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କା ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ରହିଛି। ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଆମଦାନୀ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଥିବା ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଭଳି ଦେଶର ବାର୍ଷିକ ପେଟ୍ରୋଲ ଏବଂ ଡିଜେଲ ଆମଦାନୀ ମୂଲ୍ୟ ୯୧ ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କା ରହିଥିବା ବେଳେ ୧୭.୫ ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାର ବୈଦେଶିକ ମୁଦ୍ରା ଭଣ୍ଡାର କେଉଁ କାମକୁ ଆସିବ ତାହା ବୁଝିବା କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ ନୁହେଁ। ଏପଟେ ଗତ ୩ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ପେଟ୍ରୋଲ ମୂଲ୍ୟ ୯୨ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧିରେ ୩୦୦ ଟଙ୍କାରେ ପହଞ୍ଚିଥିବା ବେଳେ ଡିଜେଲ ମୂଲ୍ୟରେ ୭୬ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ଘଟି ଲିଟର ପିଛା ମୂଲ୍ୟ ୨୩୦ ଟଙ୍କା ଛୁଇଁଛି। ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ ମୂଲ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଆକାଶ ଛୁଆଁ ହୋଇଛି, ଯାହାକୁ ନେଇ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ହାରାହାରି ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ୧୫ ପ୍ରତିଶତରେ ପହଞ୍ଚିଛି।
ଅନ୍ୟପଟରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ମୁଦ୍ରାର ଦ୍ରୁତ ଅବମୂଲ୍ୟାୟନ ଆମଦାନୀ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ସାଜିଛି। ଗୋଟିଏ ଡଲାର ତୁଳନାରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଟଙ୍କା ୨୭୭ରେ ପହଞ୍ଚିଥିବା ବେଳେ ରପ୍ତାନି ମଧ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ଯାହାକୁ ନେଇ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ବାଣିଜ୍ୟିକ ସମତୁଲତା( ବାଲାନ୍ସ ଅଫ ଟ୍ରେଡ୍) ସର୍ବାଧିକ ସ୍ତରରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଛି। ବୈଦେଶିକ ମୁଦ୍ରା ଭଣ୍ଡାର ଖାଲି ସାଙ୍ଗକୁ ବାଣିଜ୍ୟିକ ଅସମତୁଲତା ବିଦେଶରୁ କୌଣସି ସାମଗ୍ରୀ ଆମଦାନୀ ପାଇଁ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ଅନ୍ୟପଟେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ବିଦେଶୀ ଋଣ ଦେଶର ଅର୍ଥନୀତି ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ କାଳ ହୋଇଛି। ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ଚୀନ, ଜାପାନ, ଭାରତ ଭଳି ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କ ସହ ବିଶ୍ବବ୍ୟାଙ୍କ, ଏସିଆ ଉନ୍ନୟନ ବ୍ୟାଙ୍କ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବହୁ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସ୍ତରର ଋଣ ଲଗାଣକାରୀ ସଂସ୍ଥା ଠାରୁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ନେଇଥିବା ଋଣ ରାଶି ୪୦ ହଜାର ବିଲିୟନ ଡଲାରରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ସେଥିମଧ୍ୟରୁ କେବଳ ୩୬ ପ୍ରତିଶତ ଋଣ ଚୀନର ରହିଛି। ଋଣ ସୁଧ ବୃଦ୍ଧି ସାଙ୍ଗକୁ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦନ ହ୍ରାସ ପାଇ ଚାଲିଥବା ବେଳେ ଏବେ ଦେଶର ମୋଟ ଋଣ ରାଶି ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଜିଡିପିର ୧୧୦ ପ୍ରତିଶତ ଛୁଇଁଛି।
ଓଡିଶା ଭଳି ରାଜ୍ୟର ଅଧା ଏବଂ ମାତ୍ର ୨.୨୫ କୋଟି ଲୋକସଂଖ୍ୟାର ଏହି ଦ୍ବୀପ ରାଷ୍ଟ୍ରର ସବୁକିଛି ଠିକ୍ ଚାଲୁଥିବା ବେଳେ ଅଚାନକ ଭାବେ ଏଭଳି ସ୍ଥିତି କାହିଁକି ଉପୁଜିଲା ତାହା ଚିନ୍ତା କରିବା କଥା। ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ଏହି ଦୁର୍ଦ୍ଦିନ ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟତଃ ୩ଟି କାରଣ ରହିଛି। ଦୃଢ ନେତୃତ୍ବର ଅଭାବ ଏବଂ ପାରବାରିକ ରାଜନୀତି ସ୍ବେଚ୍ଛାଚାରିତା ମୁଖ୍ୟକାରଣ। ରାଜନୀତି ସ୍ତରରେ ସର୍ବାଧିକ ଦୁର୍ନୀତି ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ବିଦେଶୀ ଋଣ ଏବଂ ବିଦେଶୀ ମୁଦ୍ରା ଭଣ୍ଡାରର ଖାଲି ପାଇଁ କାରଣ ପାଲଟିଥିବା ବେଳେ ଅର୍ଥନୀତିକୁ ନେଇ ଭୁଲ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଏବଂ ଦୁଇବର୍ଷର କରୋନା ମହାମାରୀ ପ୍ରଭାବ ଅନ୍ୟକାରଣ ବୋଲି କୁହାଯାଇପାରେ। ୨୦୧୦ ରୁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ବିଦେଶୀ ଋଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ଆସିଥିବା ବେଳେ ୨୦୧୯ରେ ଏହା ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ତର ଛୁଇଁଥିଲା। ଏଥପାଇଁ ରାଜପକ୍ଷେ ପରିବାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଦାୟୀ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି। ଏହାପରେ ସ୍ଥିତି ସମ୍ଭାଳିବାକୁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଆଇଏମଏଫର ଦ୍ବାରସ୍ଥ ହୋଇଥÒଲେ ହେଁ ସେଠାରୁ ନାସ୍ତିବାଚକ ଉତ୍ତର ପାଇବା ପରେ ‘ଋଣଂ କୃତ୍ୟା ଘୃତଂ ପିବେତ୍’ ନୀତିରେ ଋଣ ପରିଶୋଧ ପାଇଁ ପୁଣି ଚୀନ ଠାରୁ ଋଣ କରିବା ରାଜନୈତିକ ସ୍ତରରେ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଭୁଲ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଥିଲା ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି। ଏହିକ୍ରମରେ ସାହୁକାର ଚୀନର ଋଣ କୂଚକ୍ରରେ ପଡ଼ି ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ସରକାର ହମ୍ବାନଟୋଟା ବନ୍ଦରକୁ ୯୯ ବର୍ଷ ପାଇଁ ଚୀନ ହାତକୁ ଟେକିଦେବା ମଧ୍ୟ ଆଉ ଏକ ବଡ଼ ଭୁଲ ରହିଥିଲା।
ସେହିପରି ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର କୃଷି ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜୈବିକ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଗତବର୍ଷ ରାସାୟନିକ ସାର, କୀଟନାଶକ ଆଦିକୁ ବାଦ୍ ଦେବା ମଧ୍ୟ ଏକ ଭୁଲ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଥିଲା। ଏହାଦ୍ବାରା ଦେଶରେ କୃଷି ଉତ୍ପାଦନ ହ୍ରାସ ପାଇବା ସହିତ ବେପାରୀମାନେ କଳାବଜାର କରିବାକୁ ସୁଯୋଗ ପାଇଥିଲେ। ପର୍ଯ୍ୟଟନ କ୍ଷେତ୍ରରୁ ସର୍ବାଧିକ ଆୟ କରୁଥିବା ଶ୍ରୀଲଙ୍କା କରୋନା ମହାମାରୀକୁ ବିଗତ ଦୁଇ ବର୍ଷ ହେଲା ସର୍ବାଧିକ ପ୍ରଭାବିତ ରହିଛି। ଇତିମଧ୍ୟରେ ପର୍ଯ୍ୟଟନ କ୍ଷେତ୍ରର ଆୟ ସର୍ବାଧିକ ହ୍ରାସ ପାଇଥିବାରୁ ଏହା ମଧ୍ୟ ବିପର୍ଯ୍ୟୟର ଅନ୍ୟତମ କାରଣ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି।
